Lạc nội mạc tử cung làm gia tăng nguy cơ vô sinh ở nữ giới

Lạc nội mạc tử cung là bệnh gì?

Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý phụ khoa thường gặp của chị em phụ nữ. Bệnh đặc trưng bởi sự phát triển của mô nội mạc tử cung bên ngoài tử cung thay vì phát triển bình thường trên phần niêm mạc tử cung. Bệnh gây ra phản ứng viêm mạn tính, dẫn đến hình thành các mô sẹo (dính lại với nhau và xơ hóa) trong vùng xương chậu và một vài bộ phận khác ngoài vùng chậu của cơ thể như dạ dày, ruột.

Mô nội mạc tử cung này hoạt động giống như mô tử cung thông thường trong mỗi kỳ kinh nguyệt: Nó sẽ dày lên, vỡ ra và chảy máu vào cuối chu kỳ. Nhưng máu này không thể được đào thải ra ngoài mà tích tụ lại. Việc này làm cho các mô xung quanh có thể bị viêm hoặc sưng tấy, hình thành mô sẹo và tổn thương.

Hình ảnh cho thấy các mô nội mạc tử cung phát triển ở bên ngoài tử cung

Nguyên nhân gây lạc nội mạc tử cung

Nguyên nhân của lạc nội mạc tử cung đến nay vẫn chưa được làm sáng tỏ. Các nhà khoa học đưa ra nhiều giả thuyết để giải thích cho bệnh lý này. Dưới đây là 5 giả thuyết đáng chú ý nhất.

Kinh nguyệt ngược dòng

Khi kinh nguyệt ngược dòng, máu kinh và các tế bào tử cung chảy ngược theo ống dẫn trứng vào khoang bụng trong chu kỳ kinh nguyệt. Gần như tất cả các phụ nữ đều có kinh nguyệt ngược dòng ở một mức độ nào đó, tuy nhiên chỉ một phần bị lạc nội mạc tử cung. Điều này có thể là do sự khác biệt trong hệ thống miễn dịch của mỗi người. Các tế bào tử cung này lắng đọng và bám dính vào thành xương chậu cũng như bề mặt ống dẫn trứng, buồng trứng, bàng quang,... Sau đó, chúng phát triển thành các mô niêm mạc tử cung và chịu sự ảnh hưởng của việc thay đổi nội tiết trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt.

Biến đổi bất thường của tế bào gốc

Tế bào gốc là các tế bào chưa được biệt hoá và có thể biến đổi thành mọi loại tế bào trong cơ thể. Các hormon như estrogen có thể biến đổi tế bào gốc này để hình thành tế bào nội mạc tử cung ở tuổi dậy thì. Tế bào này sau đó được vận chuyển vào máu và hệ bạch huyết, tới các cơ quan rồi hình thành mô nội mạc ngoài tử cung.

Cấy ghép vào sẹo sau phẫu thuật

Lạc nội mạc tử cung có thể xảy ra sau một cuộc phẫu thuật. Ví dụ, một phụ nữ khi được mổ lấy thai, quá trình phẫu thuật có thể vô tình cấy ghép các tế bào nội mạc tử cung vào vết rạch ở bụng. Sau phẫu thuật, các tế bào đó sẽ tiếp tục phát triển trên nền sẹo của vết mổ và hình thành mô nội mạc ngoài tử cung.

Rối loạn hệ thống miễn dịch

Khi một tế bào phát triển bất thường thì hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ ngay lập tức nhận diện và tiêu diệt, hiểu như việc đào thải sau phẫu thuật ghép tạng. Nếu hệ thống miễn dịch có vấn đề sẽ khiến cơ thể không thể nhận biết và phá hủy mô phát triển bất thường.

Các chuyên gia cho rằng, việc bị nội mạc tử cung là sự kết hợp của nhiều yếu tố kể trên chứ không nằm ở một nguyên nhân đơn thuần.

Các yếu tố nguy cơ

Có hai yếu tố nguy cơ đã được xác định làm gia tăng khả năng mắc lạc nội mạc tử cung là bắt đầu hành kinh trước năm 11 tuổi và kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài. Ngoài ra, các chuyên gia còn chỉ ra một số yếu tố khác có thể tăng nguy cơ mắc bệnh, cụ thể:

Yếu tố di truyền như có bà, mẹ, chị em gái trong gia đình mắc bệnh.
Lưu lượng kinh nguyệt lớn, dẫn đến máu và mô bị chảy ngược dòng.
Vấn đề về hệ thống miễn dịch, làm cho cơ thể không loại bỏ các tế bào và mô phát triển không đúng.
Nồng độ estrogen cao.
Sau cuộc phẫu thuật vùng bụng (sinh mổ, cắt bỏ tử cung).
Chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn hoặc dài hơn so với bình thường.
Sử dụng rượu và cafein.

Lạc nội mạc tử cung có yếu tố di truyền

>>>XEM THÊM: Viêm vòi trứng: Dấu hiệu nhận biết và cách chữa trị hiệu quả

Lạc nội mạc tử cung có nguy hiểm hay không?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh lý lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng tới 10% (190 triệu) nữ giới trong độ tuổi sinh sản trên toàn thế giới và đang có xu hướng ngày càng tăng lên. Lạc nội mạc tử cung tuy không gây nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng tới thể chất và tâm lý của người bệnh.

Trước tiên, bệnh có thể gây ra những cơn đau dữ dội trước và trong thời kỳ kinh nguyệt. Điều này khiến các chị em phụ nữ bị ám ảnh tâm lý mỗi khi tới kỳ hành kinh. Bệnh có thể làm tăng nguy cơ ung thư buồng trứng và nhiều loại ung thư khác, gọi chung là ung thư biểu mô tuyến liên quan đến lạc nội mạc tử cung. Bên cạnh đó, lạc nội mạc tử cung có thể gây ra u nang buồng trứng, viêm nhiễm, mô sẹo và các biến chứng ruột - bàng quang.

Lạc nội mạc tử cung là bệnh lý hàng đầu có thể gây vô sinh hiếm muộn. Tại Hoa Kỳ, theo thống kê, cứ 5 phụ nữ bị vô sinh thì có 2 người trong số đó mắc lạc nội mạc tử cung. Và theo thống kê, 50% số trường hợp vô sinh, hiếm muộn có liên quan tới lạc nội mạc tử cung.

Lạc nội mạc tử cung có thể dẫn đến vô sinh hiếm muộn

Dấu hiệu nào gợi ý bạn có thể mắc lạc nội mạc tử cung?

Nữ giới ở mọi lứa tuổi đều có thể bị lạc nội mạc tử cung, nhưng các trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 20-40 tuổi. Ở nhiều đối tượng, bệnh còn xuất hiện ở giai đoạn dậy thì. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết bệnh lạc nội mạc tử cung:

Đau bụng dưới và đau vùng chậu sau lưng, đau dữ dội hơn ở kỳ kinh.
Bị đau rát âm đạo trong hoặc sau khi quan hệ.
Chảy máu bất thường hoặc chảy máu nhiều trong kỳ hành kinh, kỳ kinh nguyệt ngắn.
Tiêu chảy hoặc táo bón, buồn nôn trong thời kỳ kinh nguyệt.
Đau khi tiểu tiện.
Mệt mỏi kéo dài.
Khó mang thai.

Các triệu chứng trên có thể không đổi hoặc thay đổi theo chu kỳ như đau tăng trước, trong kỳ kinh, sau đó cải thiện dần. Tuy nhiên các dấu hiệu này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác và đặc biệt là tâm lý coi việc đau trong thời kỳ hành kinh là bình thường khiến việc phát hiện khó khăn hơn nhiều.

Lạc nội mạc tử cung có thể gây ra cơn đau bụng kinh dữ dội

Các phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung?

Hiện nay chưa có phương pháp chữa khỏi lạc nội mạc tử cung. Việc áp dụng phương pháp điều trị nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi, triệu chứng của bệnh nhân là đau hay khó có thai và mong muốn điều trị của chính họ. Dưới đây là một số phương pháp điều trị bệnh hiện nay.

Sử dụng thuốc giảm đau

Việc sử dụng thuốc giảm đau sẽ giúp cho bệnh nhân kiểm soát được triệu chứng khó chịu khi đến kỳ hành kinh. Các thuốc thường được sử dụng có thể kể đến như ibuprofen, paracetamol,... Với các thuốc giảm đau mạnh hơn, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Điều trị nội tiết tố

Bác sĩ có thể khuyên bạn sử dụng thuốc tránh thai - các thuốc có bản chất là nội tiết tố. Thuốc này có thể giúp giảm nồng độ estrogen trong máu từ đó hạn chế sự phát triển của các mô nội mạc ngoài tử cung. Tuy nhiên biện pháp này không giúp loại bỏ các mô nội mạc ngoài tử cung hiện tại và không giúp cải thiện khả năng mang thai. Chúng thực chất chỉ có tác dụng giảm đau đớn trong mỗi kỳ hành kinh của người bệnh.

Phương pháp phẫu thuật

Trong một số trường hợp nhất định, việc phẫu thuật là cần thiết. Bác sĩ có thể cắt bỏ các mảng nội mạc tử cung bất thường. Trường hợp bệnh nhân không còn quan tâm đến việc mang thai, bác sĩ có thể chỉ định cắt buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung. Tuy nhiên, vẫn có khả năng bệnh sẽ tái phát sau đó.

Bác sĩ phẫu thuật điều trị lạc nội mạc tử cung

Điều trị vô sinh

Với các trường hợp bệnh nhân hiếm muộn, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm. Bệnh nhân cần tới các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín để thực hiện điều trị.

Biện pháp điều trị tự nhiên

Một số phương pháp điều trị bổ sung và thay thế cũng như việc thay đổi lối sống giúp cải thiện triệu chứng lạc nội mạc tử cung, bao gồm:

Châm cứu

Châm cứu là liệu pháp được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Ngày nay các nhà khoa học nhận ra rằng, châm cứu giúp cải thiện chức năng thần kinh, giảm căng thẳng, điều hoà khí huyết, cải thiện chức năng tiêu hoá, giảm các triệu chứng đau mạn tính,... Do vậy đây cũng có thể là một lựa chọn không dùng thuốc cho người bị lạc nội mạc tử cung.

Sử dụng thảo dược

Trong y học cổ truyền, có nhiều bài thuốc và vị thuốc giúp điều hoà chu kỳ kinh nguyệt, cải thiện các triệu chứng của lạc nội mạc tử cung. Trong số đó, các vị thuốc được biết tới nhiều nhất phải kể đến như nghệ, gừng, cúc la mã, oải hương, quế, hồng hoa,...

Một nghiên cứu khoa học, công bố vào tháng 6/2021, ghi nhận keo ong có thể tác động vào các thụ thể liên quan tới chức năng sinh sản, quá trình chết tế bào theo chương trình và chống viêm. Cũng tại nghiên cứu này, các nhà khoa học nhận định keo ong sẽ rất tiềm năng trong điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung.

Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng nhân sâm có tác dụng chống lạc nội mạc tử cung. Nghiên cứu này cũng chỉ ra, các saponin trong nhân sâm là nhân tố chính giúp chống ung thư, chống viêm, chống dị ứng, điều hoà miễn dịch, điều hoà tim mạch và đường huyết.

Keo ong là dược liệu tiềm năng trong điều trị lạc nội mạc tử cung

Tránh cafein, rượu, bia

Một số chất kích thích như cafe, rượu, bia,... không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn là yếu tố gia tăng khả năng mắc bệnh. Do vậy, thực hiện lối sống lành mạnh, nói không với rượu bia và dùng cafe ở mức cho phép sẽ giúp phòng ngừa mắc lạc nội mạc tử cung cũng như giảm triệu chứng nghiêm trọng của bệnh.

Tập thể dục, thể thao thường xuyên

Thường xuyên tập thể dục, thể thao là cách giúp cơ thể có một sức khỏe tốt, thân hình cân đối. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch, hệ nội tiết trong cơ thể cũng sẽ được cân bằng ổn định. Bạn nên duy trì chế độ tập luyện 3-5 lần/tuần, mỗi lần khoảng 30 phút tới 1 tiếng tập luyện.

Các câu hỏi thường gặp về lạc nội mạc tử cung?

Dưới đây là giải đáp một số thắc mắc thường gặp về bệnh lạc nội mạc tử cung:

Lạc nội mạc tử cung có phải là bệnh ung thư hay không?

Nhiều người vẫn gọi lạc nội mạc tử cung là u lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên lạc nội mạc tử cung không phải là bệnh ung thư. Các tế bào nội mạc này không bị đột biến, trở nên mất kiểm soát mà hoạt động theo chu kỳ kinh nguyệt của người bệnh. Đương nhiên bệnh lý này cũng không đe doạ tính mạng người mắc như ung thư. Tuy nhiên, lạc nội mạc tử cung có thể tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung và gây vô sinh cho người bệnh.

Tại sao không có biểu hiện đau đớn nhưng sau khi đi khám phụ khoa lại phát hiện mắc lạc nội mạc tử cung?

Lạc nội mạc tử cung có thể không biểu hiện đau theo chu kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, dù có biểu hiện đau hay không thì trên thực tế việc chẩn đoán mắc lạc nội mạc tử cung rất khó khăn và cần tới sự trợ giúp của bác sĩ. Nhiều người chỉ sau khi đi khám vô sinh hiếm muộn mới phát hiện ra mình bị lạc nội mạc tử cung. Và khi đó việc chữa bệnh sẽ đi kèm với điều trị vô sinh.

Lạc nội mạc tử cung có thể chữa khỏi hoàn toàn hay không?

Lạc nội mạc tử cung có thể do rất nhiều nguyên nhân gây nên. Do vậy các bác sĩ vẫn chưa thể chữa trị khỏi hoàn toàn căn bệnh này. Việc điều trị có thể cải thiện các triệu chứng, phòng ngừa nguy cơ như ung thư, vô sinh.

Bài viết trên đây hy vọng có thể giúp giải đáp phần nào băn khoăn của các bạn về bệnh lý lạc nội mạc tử cung. Nếu còn thắc mắc, vui lòng để lại số điện thoại hoặc bình luận ở phía dưới để nhận được tư vấn.